GET GATE VALVE คือ อะไร INFORMATION

Gate Valve คือ อะไร

โดยจะให้ของเหลวไหลจาก ซ้ายไปขวา หรือ ขวาไปซ้าย มีลิ้นปิดเหมือนประตูเลื่อนลงใช้ในการเปิด-ปิดการไหลเท่านั้น ไม่นิยมนำมาใช้ในการควบคุมการไหลเนื่องจากเปิด-ปิดได้ช้าจึงไม่เกิดการตะบันน้ำ (Hydraulic Ram) ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลง Momentum ของของเหลวอย่างทันทีทันใด และจะส่งผลให้วาล์วพัง ท่อแตก หรือ ข้อต่อหลุดได้

เมื่อต้องการเปิดปิดทางเดินน้ำ หรือ ของเหลวในเส้นท่อ Disk หรือ ลิ้นของเกทวาล์ว (Gate Valve) จะทำหน้าที่เลื่อนลงมาตั้งฉากกับทิศทางการไหลของของเหลว และเลื่อนลิ้นวาล์วขื้นเมื่อต้องการเปิดทางให้ของเหลวกลับมาไหลผ่านเส้นท่อดังเดิม

เกทวาล์ว (Gate Valve) หรือวาล์วประตูน้ำนี้ มักจะใช้พื้นที่ในการติดตั้งน้อย เหมาะสำหรับรูปแบบการใช้งานแบบ เปิดหรือปิดสนิท ไม่เหมาะสำหรับการเปิดหรี่ หรือ ชะลอน้ำ หรือการปรับแต่งปริมาณของเหลว การควบคุมการไหลแบบเปิดปิดไม่สุด เพราะสามารถทำให้เกิดเสียดังและเกิดความเสียหายแก่เกทวาล์ว (Gate Valve) และอุปกรณ์ต่างๆในระบบไม่ว่าจะเป็นท่อหรือข้อต่อได้

นอกจากนี้ เกทวาล์ว (Gate Valve) ยังไม่มีบ่ารองวาล์ว (Valve Seat) ที่มักจะใช้เป็น Polymer และทนอุณหภูมิสูงไม่ได้ ดังนั้นเกทวาล์ว (Gate Valve) จึงใช้กับอุณหภูมิสูงได้ แต่ไม่นิยมใช้กับของไหลที่มีสารแขวนลอยเพราะสารแขวนลอยอาจะไปตกอยู่ในร่องวาล์วได้ ทำให้ไม่สามารถปิดวาล์วได้สนิทจริงๆ

ชนิดของเกทวาล์ว มีทั้งหมด 4 ชนิด

• โซลิค เวจ เกทวาล์ว (Solid Wedge Gate Valve)
• พาราเลล สไลด์ เกทวาล์ว (Parallel Slide Gate Valve)
• เฟลกซิเบอล์ เวจ เกทวาล์ว (Flexible Wedge Gate Valve)
• ดับเบอล์ เวจ เกทวาล์ว (Double Wedge Gate Valve)

โซลิค เวจ เกทวาล์ว (SOLID WEDGE GATE VALVE)

เป็นเกทวาล์วที่มีลักษณะเป็นลิ่ม

ข้อดี (Advantanges) คือ

• ออกแบบไว้อย่างแข็งแรง
• มี back seat (เวลาเปิดสุดจึงเป็นสุด packing ก็ยังไม่ได้รับความดัน)
• ลักษณะการไหลไม่ไหลพล่าน
• การไหลผ่านในขณะเปิดสุด จึงเป็นการไหลเต็มที่ (full flow)

ข้อเสีย (Disadvantages)

• ขัดตัวง่าย (เพราะลักษณะลิ่ม)
• ปรับแต่งบดหน้าสัมผัส disc & seat ยาก
• ในกรณีที่ใช้กับท่อขนาดยิ่งเล็ก ยิ่งมีโอกาสขัดตัวง่ายขึ้นไปอีก

วัสดุที่ใช้ทำ Solid Wedge Gate Valve

• หากใช้กับงานที่มีความดันและอุณหภูมิต่ำ (Low Pressure and Temperature) ส่วนใหญ่วัสดุที่ใช้จะเป็นทองเหลือง Brass (ทองแดงผสมสังกะสี)
• หากใช้กับงานที่มีฤทธิ์เป็นกรด จะนิยมใช้ Seat เป็น เทฟล่อน (Teflon)
• หากใช้กับงานที่มีความดันและอุณหภูมิสูง (High pressure and Temperature) ส่วนใหญ่วัสดุที่ใช้จะเป็นเหล็ก (Iron) หรือ เหล็กผสมพิเศษ Molybdenum Steel F11 และ Moly-Chrom F22 โดยจะใช้ Disc & Seat เป็น Satellite
• หากใช้กับงานที่ต้องการให้มีความทนทานต่อการกัดกร่อนของสารเคมี มักนิยมใช้วัสดุเป็นเหล็กแสตนเลส (Stainless Steel)

เฟลกซิเบอล์ เวจ เกทวาล์ว (FLEXIBLE WEDGE GATE VALVE)

วาล์วชนิดนี้จะมีลักษณะคล้ายคลีงกับ Solid Wedge Gate Valve แต่จะมีข้อแตกต่างกัน คือระหว่างก้านวาล์ว และตัว Disc ไม่ต่อเนื่องกันเป็นชิ้นแข็ง แต่จะให้ตัวได้หรือหลวมเล็กน้อย เพื่อให้ Disc ขยับตัวได้นั่นเอง ลักษณะนี้ทำให้ปิดได้ แน่นยิ่งขึ้น และยังลดความฝืดหรือขัดตัวขณะเปิดได้อีกด้วย
วัสดุที่ใช้ทำ Flexible Wedge Gate Valve จะเหมือนกับ Solid Wedge Gate Valve

ลักษณะของเกทวาล์วชนิดนี้คือ ระหว่างก้านวาล์ว และตัว Disc ไม่ต่อเนื่องกันเป็นชิ้นแข็ง แต่จะให้ตัวได้หรือหลวมเล็กน้อย เพื่อให้ Disc ขยับตัวได้นั่นเอง ลักษณะนี้ทำให้ปิดได้ แน่นยิ่งขึ้น และยังลดความฝืดหรือขัดตัวขณะเปิดได้อีกด้วย

พาราเลล สไลด์ เกทวาล์ว (Parallel Slide Gate Valve)

ลักษณะของเกทวาล์วชนิดนี้คือ Disc และ Seat ทั้ง 2 ข้างขนานกัน.

ดับเบอล์ เวจ เกทวาล์ว (Double Wedge Gate Valve)

มีลักษณะเป็นแผ่น Disc อิสระ 2 แผ่น ตรงกลางลงมาต่อกันด้วย Ball Joint ลักษณะดังกล่าวทำให้ Disc ทั้ง 2 แผ่น ทำหน้าที่ Seal ได้ดีขึ้น เวลาอัดปิดรอบสุดท้าย Ball Joint จะไปบังคับให้ถ่าง Disc ออกจากกัน และ Disc แต่ละตัวจะ Seal อย่างอิสระแต่ละข้าง Seat

หากแบ่งวาล์วตามประเภทของ รูปแบบการประกอบตัวเรือนวาล์ว (BODY) เข้ากับ BONNET จะแบ่งได้ 5 แบบ

1.1. Body-Bonnet Joint รูปแบบการประกอบตัวเรือนวาล์ว (Body) เข้ากับ Bonnet ที่เรามักพบเห็นบ่อยมีอยู่ด้วยกัน 5 รูปแบบ ได้แก่

1.1.1. แบบเกลียว (Screwed Joint) ดูรูปที่ 31 เป็นวิธีการออกแบบด้วยการประกอบเชื่อมต่อง่ายที่สุดด้วยการกลึงเกลียวตัวผู้บนปลาย Bonnet ทั้ง 2 ด้าน โดยหมุนเกลียวเข้ากับเกลียวตัวเมียที่อยู่บนปลายด้านหนึ่งที่เป็นตัวเรือนวาล์ว ส่วนปลายอีกด้านหนึ่งหมุนเกลียวเข้ากับตัวอัดประเก็นเข้ากับก้านวาล์ว การออกแบบการประกอบตัวเรือนเข้ากับ Bonnet ด้วยวิธีการนี้มีค่าใช้จ่ายในการผลิตที่ประหยัด เราจึงพบมากในพวกวาล์วทองเหลืองขนาดเล็กแบบใช้พังแล้วทิ้งบอกลากันไปเลย เช่น วาล์วทองเหลืองระบบท่อน้ำประปา

1.1.2. แบบ Union Joint ดูรูปที่ 32 เป็นรูปแบบการประกอบเข้าด้วยกันระหว่าง Body กับ Bonnet คล้ายกับข้อต่อ Union ของระบบท่อนั้นเอง โดยใช้ Union Nut ล็อกกับ Bonnet ไปขันอัดเข้ากับเกลียวตัวผู้ที่อยู่บนตัวเรือนวาล์ว วิธีการเชื่อมต่อแบบ Union Joint มีข้อดีกว่าแบบเกลียว (Screwed Joint) เพราะหน้าสัมผัสซีลของตัวเรือนวาล์วกับ Bonnet จะไม่เกิดความเสียหายเมื่อกวดอัดเกลียวเชื่อมต่อกันระหว่างตัวเรือนวาล์วกับ Bonnet อีกทั้งสะดวกในการใช้งานที่ต้องการถอดประกอบระหว่างการใช้งานหากต้องการซ่อมแซมวาล์ว แต่มีข้อจำกัดนั้นคือการเชื่อมต่อแบบนี้ใช้กับวาล์วที่มีขนาดเล็กเท่านั้น

1.1.3. แบบ Bolted-Bonnet เป็นการประกอบตัวเรือนวาล์วกับ Bonnet ด้วยหน้าแปลนผิวหน้าสัมผัสกดอัดด้วย Bolts หรือ Studs กับ Nuts โดยมีประเก็นสอดระหว่างหน้าแปลนทั้ง 2 เพื่อป้องกันการรั่วซึมของไหล ดังแสดงในรูปที่ 30 ส่วนรูปแบบการออกแบบประเก็นว่าจะเป็นแบบใดนั้นขึ้นอยู่ชั้นทนแรงดันของวาล์วชนิดนั้นๆ เช่น ชั้นทนความดันต่ำมักใช้ประเก็นแบบแผ่นเรียบ ในขณะที่ชั้นทนความดันปานกลางถึงความดันสูงมักจะใช้ประเก็นชนิด Filled Spiral-Wound Gasket หรือ Metal Ring (ดูรูปที่ 33) ดังนั้นการเชื่อมต่อด้วยวิธีการนี้จึงง่ายและสะดวกต้องการถอดประกอบในการทำความสะอาดหรือซ่อมแซมเพราะเป็นช่องเปิดที่กว้างเข้าถึงภายในตัวเรือนวาล์วได้สะดวกอีกทั้งสามารถใช้ได้กับวาล์วที่มีตัวเรือนและ Bonnet ทำด้วยเหล็กหล่อ (Cast Iron) หรือเหล็กเหนียว (Steel)